مقررات و قوانين بسكتبال

1- تعريف:

بازي بسكتبال توسط دو تيم انجام مي پذيرد كه هر تيم شامل 5 بازيكن مي باشد، هدف آنها عبور دادن توپ از حلقه و ممانعت از گل زدن تيم مقابل است. اندازه زمين بسكتبال بايد (28*15) يا (26*14) يا (24*12) باشد و ارتفاع زمين بازي تا سقف سالن بايد هفت متر باشد.

تمامي خطوط زمين بايد 5 سانتيمتر عرض داشته باشد: شعاع دايره ها بايد 08/1 متر باشد. اندازه تخته بايد 180 * 05/1 متر باشد كه با فاصله 09/2متر از سطح زمين نصب مي گردد.

يك بازي بسكتبال با يك سر داور و يك داور، منشي، وقت نگهدار مسؤول 24 ثانيه، مسؤول تابلو و يك ناظر فني مسابقات برگزار مي شود. بازي بسكتبال با 5 بازيكن شروع مي شود و با دو نفر هم مي توانند ادامه دهند كمتر از دو نفر بازي انجام نمي شود. بازي در چهار پريوت ده دقيقه اي انجام مي شود. بين ده دقيقه اول و دوم يك وقت دو دقيقه استراحت و بين ده دقيقه دوم و سوم كه نيمه اول هم ناميده مي شود يك وقت ده تا پانزده دقيقه استراحت و بين ده دقيقه سوم و چهارم يك وقت دو دقيقه اي استراحت انجام مي شود. تايم استراحت هر ده دقيقه، يك تايم استراحت يك دقيقه اي و ده دقيقه آخر تيمها مي توانند از دو تايم استراحت يك دقيقه اي استفاده نمايند.

2- تخلف ها:

سه ثانيه: زماني كه تيمي توپ را در اختيار دارد نبايد هيچ يك از بازيكنان آن تيم بيش از سه ثانيه در منطقه ذوزنقه تيم مقابل توقف نمايند. تمامي خطوط منطقه ذوزنقه جزء منطقه محدوده محسوب مي شوند .

هشت ثانيه: زماني كه بازيكني مالكيت توپ را در زمين دفاعي خود در اختيار مي گيرد بايستي در عرض هشت ثانيه توپ را از زمين خارج كرده و به زمين حمله ببرد.

24 ثانيه: اگر تيمي مالك توپ شده باشد. بايد در عرض 24 ثانيه توپ را وارد حلقه حريف بكند يا به طرف حلقه تيم مقابل شوت بزند در زدن شوت توپ بايد حتماً به حلقه بخورد تا 24 ثانيه صفر شود اگر توپ به تخته بخورد 24 ثانيه ادامه مي يابد و اگر توپ توسط تيم مقابل اوت شود باز هم 24 ثانيه ادامه مي يابد. 24 ثانيه موقعي صفر مي شود كه 1- خطا صورت بگيرد 2- بازيكن تيم مقابل با پا توپ را به اوت بياندازد. اگر دستگاه 24 ثانيه بوق بزند و توپ از دست بازيكن رها شده و در هوا باشد، اگر گل شود گل قبول مي باشد. اگر در هوا با دست بازيكني لمس شود و گل شود گل مردود مي باشد .

رانينگ: موقعي كه بازيكن توپ را در دست گرفته و يك يا دو گام به اطراف برود، رانينگ نام دارد.

پاي پيوت: اگر بازيكني توپ را در دست داشته و يك پا را ثابت و پاي ديگر را به هر طرف كه بخواهد به حركت در آورد پاي ثابت را پاي پيوت مي گويند. اگر بازيكني با توپ با دو پا همزمان به زمين بيايد هر دو پاي او پاي پيوت مي باشد. اگر يك پاي خود را بلند كند پاي ديگر به عنوان پاي پيوت خواهد بود.

3- خطاها:

خطاي شخصي: 1- بلاك كردن 2- شارژ كردن 3- دفاع از پشت سر 4- تماس با دست 5 - نگهداشتن 6- استفاده غيرقانوني از دستها 7- هل دادن 8- اسكرين غير قانوني خطاي شخصي در تمامي حالات جهت بازيكن خاطي اعلام مي شود.

خطاي طرفين: خطايي است كه دو بازيكن مخالف روي همديگر در يك زمان انجام مي دهند.

خطاي غير ورزشي: خطاي شخصي است كه به طور عمد روي بازيكن با توپ و يا بدون توپ صورت مي گيرد و جريمه آن دو پرتاب آزاد و مالكيت توپ از وسط زمين مي باشد.

ديسكاليفه: هرگونه خطايي خارج از روحيه ورزشكاري را با ديسكاليفه (اخراج از زمين بازي) جريمه و دو پرتاب آزاد و مالكيت توپ از وسط زمين به حريف داده مي شود.

خطاي فني: خطايي است كه بدون برخورد بازيكن بوجود مي آيد. جريمه آن يك پرتاب آزاد با مالكيت توپ از وسط زمين مي باشد. خطاي فني براي بازيكن ذخيره دو پرتاب آزاد با مالكيت توپ و خطاي فني براي مربي و همراه تيم دو پرتاب آزاد و مالكيت توپ است.

خطاي تيمي: در هر ده دقيقه، تيمي كه خطاهاي انجام شده آن بيش از 4 خطا باشد، خطاي تيمي محسوب مي شود و جريمه آن دو پرتاب آزاد توسط بازيكني كه خطا روي آن اتفاق افتاده است انجام مي شود.

اما چند خطاي ديگر:

1 - دبل

 الف :  اگر توپ را دو دست دریبل بزنیم ، مرتکب خطای دبل شدیم .

ب : اگر در دریبل زدن توپ بالاتر از سینه آید ، دبل محسوب می شود که جریمه ی آن تعویض مالکیت توپ است .

ج : اگر توپ را روی زمین بغلتانیم و پیش بریم .

2 - نیمه : در صورتی که توپ را از زمین خود به زمین حرف منتقل کنیم ، دیگر حق برگشت توسط ما وجود ندارد در غیر اینصورت خطای نیمه اعلام می گردد .

3 - سد : اگر بازیکن مدافع در جلوی بازیکن صاحب توپ که لی آپ یا سه گام می رود ساکن نایستد و ضربه بزند ، خطای سد اعلام می شود . این خطا ، عکس حطای شارژ می باشد .

4- رانینگ : این خطا در چند مرحله ی مختلف گرفته می شود :

الف : دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گام

ب : برداشتن گام اضافه در سه گام ، لی آپ و پاور موو ( Power move )

ج : برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد

د : کشیده شدن پا روی زمین برای فاصله ی بیش از 5 سانتی متر در هر حرکت

ه : پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن . برای مثال بازیکنی که به قصد شوت ، پرش جفت می کند اگر به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد ، رانینگ کرده .

و : اگر بازیکن در اوت ، هنگام پرتاب اوت با توپ حرکت کند .

خطای پیک : اگر در پیک دادن به بازیکن خودی ، حریف را هل دهیم یا دستها حرکت کند .

خطای پا : دفع و حرکت توپ به وسیله ی پا .

خطای اوت و پرتاب آزاد : در صورتی که پا از محدوده ی مجاز خارج شود این خطا رخ می دهد .

خطای اسلم دانک : این خطا صرفاً در ایران اجرا می شود و منوط به هنگامی است که بازیکنی اسپک یا اسلم دانک اجرا کرده و بعد از آن به حلقه آویزان شود .

شایان ذکر است که خطای فنی همان خطای Technical ( تکنیکال ) مبیاشد .

هر تیم پس از انجام 4 خطا در هر 10 دقیقه ، جریمه ی خطای تیمی میگیرد .

صحیح آن اینست که پس از هر 5 خطای تیمی آن هم در هم پریود دو پرتاب به تیم مقابل داده می شود و این جریمه در مسابقات دانشگاه های آمریکا ( NCAA ) به دلیل اینکه زمان بازی در دو وقت 20 دقیقه ای صورت می پذیرد ، تفاوت دارد و این قانون فقط مشمول بازیهای برگزار شده به سبک NBA و FIBA می باشد .

ورزش بسکتبال که در سال 1891 توسط دکتر نای اسمیت پایه گذاری شد، تا امروز جهش قابل ملاحظه ای داشته است و در بسیاری از کشورهای جهان، ورزشی پرطرفدار به شمار می آید. 

قوانین و مقررات

تعداد کل بازیکنان: 10 تا 12 نفر.
تعداد بازیکنان داخل زمین: 5 نفر.
تعداد کل داوران: 6 نفر شامل سرداور- داور- منشی- وقت نگهدار- مسئول وقت 30 ثانیه- مسئول تابلو.
اندازه تخته: 180 در 120 سانتی متر.
اندازه زمین: طول زمین بسکتبال 28 متر و عرض آن 15 متر است.
شکل و اندازه حلقه: حلقه بسکتبال به شکل دایره همراه با تور زیر آن (سبد بسکتبال) و قطر آن 45 سانتی متر می باشد.
وزن و رنگ توپ: وزن توپ بسکتبال بین 600 تا 650 گرم بوده و رنگ آن نارنجی یا قهوه ای می باشد.
مقدار باد توپ: مقدار باد توپ باید به اندازه ای باشد که اگر از ارتفاع 183 سانتی متر به طرف زمین انداخته شد، تا 124 سانتی متر بالا آید.
محیط توپ: 75 تا 78 سانتی متر مربع است.
روش شروع بازی: توپ توسط سرداور بین دو نفر از هر دو تیم از وسط زمین به بالا انداخته می شود. (جامپ بال)
زمان بازی: زمان بازی شامل 4 وقت (کوارتر) 10 دقیقه ای مفید می باشد.
زمان و تعداد استراحت ها: بین کوارترها، 2 دقیقه استراحت و بین کوارتر 2 و 3، پانزده دقیقه استراحت در نظر گرفته می شود. در کوارتر اول و دوم و سوم وقت اضافه، یک استراحت یک دقیقه ای و کوارتر چهارم 2 استراحت یک دقیقه ای وجود دارد.
ارتفاع حلقه تا زمین: 05/3 متر می باشد.
تعداد تعویض ها: تعداد تعویض های هر تیم نامحدود و آزاد البته با اجازه داور است.
شماره بازیکنان: شماره بازیکنان از یک تا 99 می تواند باشد.
طریقه انداختن توپ از خارج از زمین (اوت): بازیکنان می توانند توپ را بعد از گرفتن از داور، از محل خطا، با قرار گرفتن در پشت خط تا یک متر جلوتر یا عقب تر بیندازند.
خطای تیمی: در هر کوارتر هر تیم تا 4 خطا مجاز است انجام دهد و به ازای هر خطای بعدی در هر جای زمین به تیم مقابل 2 پرتاب داده می شود.
اخطار: داور برای نشان دادن اخطار، دست خود را مشت کرده و با انگشت شصت به بازیکن یا تیم خاطی نشان می دهد.
فاصله نقطه پنالتی تا پای حلقه: این فاصله برابر با 580 سانتی متر می باشد.
اخراج و جریمه آن (دیسکافیله): در هنگام اخراج، تیم مقابل دو پرتاب و مالکیت توپ از کنار نیمه زمین را خواهد داشت و در موقع پرتاب هیچ کس زیر حلقه قرار نمی گیرد.
خطای غیرورزشی (خطای عمد): جریمه خطای عمد 2 پرتاب و مالکیت توپ برای تیم مقابل است. شروع مجدد بازی از کنار خط وسط زمین (نیمه زمین) توسط تیم پرتاب کننده انجام می گیرد و در موقع پرتاب پنالتی هیچ بازیکنی نباید اطراف ذوزنقه باشد.
بازی مساوی و وقت اضافی: بازی نتیجه مساوی ندارد و برنده با یک وقت اضافه 5 دقیقه ای مشخص خواهد شد و در صورت تساوی، 5 دقیقه دیگر اضافه می شود و در وقت اضافه هر تیم یک استراحت خواهد داشت.
خطای فنی بازیکنان داخل زمین و نفرات نیمکت: برای خطای بازیکنان داخل زمین،‌ یک پرتاب و مالکیت توپ از کنار خط وسط زمین برای تیم مقابل و برای خطای بازیکن های روی نیمکت، دو پرتاب و مالکیت توپ از کنار خط وسط زمین، برای تیم مقابل در نظر گرفته می شود. 

نکات دیگر

- به جای بازیکن اخراجی، یک بازیکن می تواند وارد زمین شود.
- جریمه خطای داخل قوس،‌ دو پرتاب و خارج از قوس سه پرتاب می باشد.
- اگر تیمی در یک کوارتر 4 خطا داشته باشد و مالک توپ هم باشد، در صورت انجام خطا به تیم مقابل دو پرتاب داده نمی شود.
- قبل از مسابقه، تیمی که روی هر تخته و حلقه تمرین کند، موقع بازی هم باید روی همان تخته و حلقه گل بزند.
- یک تیم می تواند تا 8 ثانیه توپ را در داخل زمین خود نگه دارد.
- هر تیم می تواند تا 24 ثانیه توپ را در اختیار خود در کل زمین نگه دارد.
- بازیکنان یک تیم می توانند به مدت 3 ثانیه در محوطه ذوزنقه حریف باشند، ولی اگر مالک توپ در این محل با توپ فعال باشد، تا 5 ثانیه هم اشکال ندارد.
- در مواردی نگه داشتن توپ به مدت 5 ثانیه خطا می باشد: 1- در موقع پنالتی (که در این صورت یک پنالتی حذف می شود) 2- از اوت (توپ در اختیار حریف قرار می گیرد) 3- نگه داشتن توپ (توپ در اختیار حریف قرار می گیرد.)
- در موقع انداختن توپ از پشت خط عرضی، بازیکنان می توانند توپ را از بالای تخته به داخل زمین پرتاب کنند.
- در هنگام پنالتی، 3 نفر از تیم دفاع کننده و 2 نفر از تیم حمله کننده می توانند اطراف ذوزنقه بایستند. (البته یکی در میان و در جای مشخص)
- مکان مربی هر تیم، حداکثر 5 متر مانده به نیمه خط طولی است.
- برخورد توپ با خط، اوت محسوب می شود.
- اگر بازیکنی توپ را قبل از برخورد به زمین در خارج از خط روی هوا بگیرد، اوت بوده و توپ در اختیار حریف قرار می گیرد.
- کرونومتر زمانی شروع به کار می کند که توپ را یک نفر در داخل زمین لمس کند. (این قانون شامل توپهای جامپ بال یا شروع بازی، توپ های اوت و توپ های بعد از گل نشدن پنالتی هم می شود)
- در هنگام پرتاب پنالتی به غیر از بازیکنان اطراف ذوزنقه، سایر بازیکنان باید در پشت قوس 3 امتیازی، قرار گیرند.
- موارد خطای فنی عبارتند از:
آویزان شدن از حلقه، در آوردن صداهای ناشایست از طرف بازیکنان نیمکت ذخیره و خروج مدافع از زمین زمانی که مالک توپ قصد انداختن توپ به داخل زمین را دارد.
B: یعنی خطا توسط ذخیره انجام شده و جلوی نام مربی درج می شود.
C: یعنی خطا توسط مربی انجام شده و جلوی نامش درج می شود.
3 تا B و یا 2 تا B و یک C و یا 2 تا C، باعث اخراج مربی از زمین می شود.
خطای نیمه: پاس دادن توپ از زمین حریف به زمین خودی می باشد که از محل خطا انداخته می شود. (خط طولی یا عرضی).